Μαθησιακά Αποτελέσματα
Με το τέλος του εξαμήνου οι φοιτητές/-τριες αναμένεται να είναι σε θέση:
1. Να αποκτήσουν γνώσεις για το πεδίο της σωφρονιστικής ψυχολογίας και της ψυχολογίας του κρατουμένου.
2. Να αντιληφθούν την υπάρχουσα σύγκρουση των δυο φιλοσοφιών για τον ρόλο και την αποστολή της φυλακής, δηλαδή αφενός τη φιλοσοφία της σύλληψης και του εγκλεισμού με στόχο τον αποκλεισμό και, αφετέρου, τη φιλοσοφία της θεραπείας και της αποκατάστασης με στόχο την επανένταξη, και τη θέση του ψυχολόγου σε αυτήν την σύγκρουση.
3. Να κατανοήσουν την κυρίαρχη θέση του σωφρονιστικού συστήματος όχι μόνον στον επιστημονικό αλλά και στον πολιτικό λόγο, το εύρος των οξύτατων αδιεξόδων στα οποία έχει οδηγηθεί ο θεσμός της φυλακής και την επίδρασή τους στην ψυχολογία των κρατουμένων.
4. Να κατανοήσουν επακριβώς τις επιπτώσεις του εγκλεισμού σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο.
5. Να αποκτήσουν ολοκληρωμένη εικόνα του σωφρονιστικού συστήματος και των συνθηκών κράτησης που υπάρχουν σήμερα στα καταστήματα κράτησης της χώρας, σε συνάρτηση με τις υπάρχουσες υποχρεώσεις της για την προάσπιση των θεμελιωδών ατομικών δικαιωμάτων των κρατουμένων κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της ποινής.
Γενικές Ικανότητες
Οι φοιτητές/-τριες αναμένεται να αποκτήσουν τις εξής δεξιότητες:
1. Αυτόνομη και ομαδική εργασία
2. Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
3. Προαγωγή της κριτικής σκέψης
4. Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
5. Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα σωφρονιστικής πολιτικής
6. Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
Περιεχόμενο μαθήματος
Στόχος του μαθήματος είναι η μελέτη της ψυχολογίας του κρατουμένου, η έρευνα της επιδράσεως που ασκεί στον ψυχικό κόσμο των κρατουμένων η στέρηση της προσωπικής τους ελευθερίας και γενικότερα η εκτέλεση των ποινών και η εφαρμογή των μέτρων ασφαλείας ως απάντηση στο έγκλημα, από το στάδιο της εισόδου του στο κατάστημα κράτησης, η οποία συμπίπτει με τη νέα φάση «κοινωνικοποίησης» («ταπείνωση του εαυτού»), την ένταξή του στην υποπολιτισμική ομάδα της φυλακής και εν τέλει την έξοδό του από αυτή. Ιδιαίτερη αναφορά θα γίνει για την «ψυχή στην φυλακή», στην παρουσία ψυχικών διαταραχών μεταξύ των εγκλείστων, στο φαινόμενο του «ιδρυματισμού» και του συνδρόμου του «πυρετού της πύλης», αλλά και στην ανάπτυξη αμυνών, συνειδητών ή ασυνειδήτων, από τον κρατούμενο, όπως για παράδειγμα η πλήρης παθητικοποίηση και αυτό-εγκατάλειψη ως ακραίες όψεις αυτών των αμυνών, στην ένταξή του στο πλαίσιο της «υποκουλτούρας» της φυλακής και της κοινωνίας της (ιεραρχίες, κώδικες, «νόμοι» και κανόνες) και στη σταδιακή εμπέδωση του ρόλου του «παράνομου». Περαιτέρω, θα αναλυθεί ο ρόλος και οι αρμοδιότητες των ψυχολόγων στα καταστήματα κράτησης σε εθνικό, ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο, οι προϋποθέσεις για την ορθολογική και αποτελεσματική άσκηση του λειτουργήματος τους στα καταστήματα κράτησης (χώρος, χρόνος, υλικοτεχνική υποδομή, εκπαίδευση, εποπτεία, διεπιστημονικότητα και δικτύωση, θεσμικές αλλαγές κ.λπ.), αλλά και οι διεθνείς κανόνες μεταχείρισης κρατουμένων, με ιδιαίτερη αναφορά στα εναλλακτικά μέτρα έκτισης της ποινής. Τέλος, θα εξετασθεί και η ψυχολογία των εργαζομένων στις φυλακές (επιστημονικό και φυλακτικό προσωπικό) και οι ειδικές συνθήκες εργασιακής ψυχολογίας τους. Στο πλαίσιο του μαθήματος θα προβλεφθεί επίσκεψη των φοιτητών/φοιτητριών του Τμήματος στο Κατάστημα Κράτησης Γρεβενών (κλειστή πολυάριθμη φυλακή), προκειμένου να πληροφορηθούν τον τρόπο λειτουργίας του σωφρονιστικού καταστήματος από τον Διευθυντή του καταστήματος κράτησης αλλά και από το επιστημονικό και λοιπό προσωπικό του και να ανταλλάξουν απόψεις, με έμφαση στο ζήτημα της ψυχολογικής στήριξης των κρατουμένων και των οικογενειών τους.
Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι - Αξιολόγηση
Τρόπος παράδοσης
Πρόσωπο με πρόσωπο
Χρήση τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.:
● Κατά την διδασκαλία
● Στην επικοινωνία με τους/τις φοιτητές/τριες
Οργάνωση διδασκαλίας
| Δραστηριότητα | Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου |
|---|
| Διαλέξεις |
39 |
| Μελέτη και Αναλυτική Βιβλιογραφία |
30 |
| Συγγραφή Εργασίας |
15 |
| Προετοιμασία Παρουσίασης της Εργασίας |
6 |
| Προετοιμασία για τις εξετάσεις |
30 |
| Σύνολο Μαθήματος (25 ώρες φόρτου εργασίας ανά πιστωτική μονάδα) |
120 |
Αξιολόγηση φοιτητών
Οι φοιτητές/τριες αξιολογούνται:
4. στη διάρκεια των μαθημάτων
5. στην συγγραφή και παρουσίαση εργασιών/ ασκήσεων (ατομικών ή ομαδικών). Τα θέματα των εργασιών, η ημερομηνία παράδοσης, η έκταση της κάθε εργασίας και τα ακριβή κριτήρια αξιολόγησης ανακοινώνονται από την αρχή του εξαμήνου προφορικά από τον/την διδάσκοντα/ουσα και αναρτώνται στην πλατφόρμα e-class ως μέρος των οδηγιών του μαθήματος.
6. στο τέλος του εξαμήνου με γραπτές εξετάσεις (σύντομων ή εκτεταμένων απαντήσεων).
Τα κριτήρια αξιολόγησης ανακοινώνονται από την αρχή του εξαμήνου προφορικά από τον/ την διδάσκοντα/ -ουσα και αναρτώνται στην πλατφόρμα e-class ως μέρος των οδηγιών του μαθήματος.
Συνιστώμενη βιβλιογραφία
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία
-Προτεινόμενη Βιβλιογραφία : (ΑΡΑ)
Αλεξιάδης, Σ. (2001). Σωφρονιστική. Έκδοση 4η. Αθήνα - Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα.
Πιτσελά, Α. (2003). Διεθνή κείμενα σωφρονιστικής πολιτικής. Αθήνα – Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα.
Χάϊδου, Α. (2018). Ποινολογία – Σωφρονιστική. Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη.
-Επιπλέον βιβλιογραφία:
Πιτσελά, Α. (2013). Η ποινική αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων. 7η έκδοση. Αθήνα – Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα.
Φουκώ, Μ. (2011). Επιτήρηση και τιμωρία. Η γέννηση της φυλακής [ξεν. Surveiller et punir. Naissance de la prison, επιμέλεια: Λουκάς Ρινόπουλος, μετάφραση: Τάσος Μπετζέλος]. Αθήνα: Εκδόσεις Πλέθρον.
Επιστημονικά άρθρα τα οποία αναρτώνται στην πλατφόρμα του μαθήματος.
